Kolon kanseri, bağırsağın mukozasından kaynaklanıyor. Kanser gelişmeye başladığında önce sıklıkla polipler ortaya çıkıyor. Zamanla poliplerde kanserleşme gerçekleşiyor. Polipten kansere kadar olan süreç yıllar sürüyor. Kolonoskopi ile polip daha kansere ilerlemeden alınarak kanserin önüne geçilebiliyor.
Kalın bağırsak kanserlerinin beşte biri kalıtsal. Ayrıca ailesel polip hastalığı sendromlarında da risk ciddi şekilde artıyor. Erkeklerde, hayvansal gıdaları çok, bitkisel gıdaları az tüketenlerde ve iltihaplı bağırsak hastalarında da riski daha fazla.
Beslenme alışkanlıkları sindirim sistemi kanserlerinin gelişmesinde en belirleyici etken. Alkol, yanmış et ürünleri gibi bilinen risklerin yanında, fazla şeker tüketimi, işlenmiş salam sucuk sosis gibi tuzlu ve katkı maddeli etler, hayvansal yağlar da kolon kanseri riskini arttıran faktörler.
KORUNMAK İÇİN BUNLARA DİKKAT
Çiğ ve yeşil sebzelerin kalın bağırsak kanseri riskini azalttığını belirten ve bol sebze tüketmeyi öneren Doç. Önder, “Bu gıdalar içerdikleri vitaminler, lif ve fito kimyasallarla bağırsak sağlığını destekler. Meyvelerin faydası olmakla beraber yeşil sebzelere göre daha azdır. Hareketli yaşam, spor, Asprin kullanımı kısmen riski azaltır. Zeytinyağı, fındık, ve balık yağı gibi oleik asit içeren yağlar riski artırmaz. Ancak hayvansal yağlar riski arttırır. Kalsiyum, selenyum, A, C ve E vitamini tüketilmesi riski azaltır” şeklinde konuştu
HANGİ SIKLIKLA TEKRAR EDİLMELİ?
Kolonoskopinin 50 yaş üzerindeki herkese bağırsak kanseri taraması amacıyla önerildiğini söyleyen Dr. Önder, “Akrabalarında kolon kanseri olanlarda, gaita (dışkı) testinde kanama tespit edilenlerde, nedeni açıklanamayan kansızlık sorunu olanlarda, bağırsak alışkanlığında ciddi değişiklik olanlarda, gaitada sümük benzeri akıntı ve kanaması olanlarda kolonoskopi yapılmalıdır. Kolonoskopide polip tespit edilen hastalarda poliplerin boyutuna ve türüne bakılarak bir sonraki kolonoskopi taraması ve polip temizliği işleminin ne zaman yapılacağı belirlenir ve hasta takip programına alınır. Bu kontrol süresi 6 ay ile 10 yıl arasında değişebilir” bilgisini aktardı.
AKILLI MOLEKÜL AVANTAJI
Erken evre kolon kanseri, kolonoskopi sırasında tümörün çıkartılması ile tedavi edilebiliyor. İleri evrelerde ise cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi seçeneklerinden bir veya birkaçı kullanılıyor. Robotik cerrahi de başarıyla uygulanan yöntemlerden biri. Ayrıca kanser ile mücadelede, kemoterapi cephaneliğine eklenen akıllı moleküler ilaçlar sayesinde eski kemoterapi ilaçlarından yarar görmeyen birçok hastada tedaviye yanıt alınabiliyor.
POLİP KANSERE DÖNÜŞÜR MÜ?
Her polibin kansere dönüşmediğini, polibin kansere dönüşen türden olup olmadığının kolonoskopi ile tespit edildiğini dile getiren Doç. Önder, “Bu nedenle kolonoskopide tespit edilen tüm poliplerin uygunsa çıkartılması tavsiye edilmektedir. Poliplerin kansere ilerlemesini engelleyecek en uygun tedavi kolonoskopide çıkartılmalarıdır. Bu sayede çok sık görülen kolon kanseri tarama yapılan hastalarda daha gelişmeden yok edilebilmektedir. Yeni polip olmasını engellemek için çeşitli tedaviler denenmiş ancak hiçbiri periyodik kolonoskopi ve polip temizleme işleminden daha etkin bulunmamıştır” dedi.
Kanser kitlesi büyüdükçe bağırsak alışkanlıklarında değişme olabilir (kabız bireylerde uzun süreli ishallerin gelişmesi, normal bireylerde inatçı kabızlık olması gibi). Sümük benzeri akıntı, karında geçmeyen ağrı veya geçmek bilmeyen şişkinlik, iştah ve kilo kaybı, sürekli tuvalete gitme ihtiyacına rağmen çıkamama (tenezm; yalancı tuvalet hissi), kansızlık, demir eksikliği ve dışkıda kan görülebilir.
